انواع فلنج، به عنوان دروازه هایی عمل می کنند که در مسیر عبور سیالات در دنیای لوله ها قرار می گیرند و وظایف مهمی را بر عهده دارند. آنها با اتصال لوله ها به یکدیگر یا به تجهیزات جانبی، مسیر عبور سیالات را شکل می دهند و در عین حال، امکان دسترسی به داخل سیستم را برای انجام بازرسی، تعمیر یا تغییرات فراهم می کنند. فلنج ها در انواع مختلفی با طرح ها و جنس های گوناگون تولید می شوند و هر کدام برای کاربردهای خاص و شرایط ویژه طراحی شده اند. انتخاب نوع فلنج مناسب، به عوامل متعددی مانند فشار و دمای سیال، نوع لوله، ضخامت لوله و میزان انعطاف پذیری مورد نیاز سیستم بستگی دارد. در ادامه انواع فلنج و کاربردهای آن را شرح می دهیم.
انواع فلنج
فلنج ها به طور کلی بر اساس نحوه اتصال به لوله ها به چهار دسته اصلی تقسیم می شوند:
فلنج های جوشی
- فلنج گلودار جوشی: این نوع فلنج، رایج ترین انواع فلنج جوشی است و به دلیل شکل مخروطی گلوی آن، به طور یکنواخت به لوله متصل شده و برای تحمل فشارهای بالا و دمای زیاد مناسب است. تنش های ناشی از فشار و دما به طور مساوی در سراسر فلنج توزیع می‌شوند و این امر باعث افزایش استحکام و طول عمر آن می شود. فلنج های گلودار جوشی معمولاً در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه ها و صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند.
- فلنج اسلیپ آن: این نوع فلنج، به سادگی روی لوله قرار می گیرد و با جوشکاری از لبه ها به لوله متصل می شود. نصب فلنج های اسلیپ آن ساده تر و سریع تر از فلنج های گلودار جوشی است و به همین دلیل در کاربردهایی که نیاز به سرعت عمل بالا دارند، مانند تعمیرات اضطراری، مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، فلنج های اسلیپ آن به اندازه فلنج های گلودار جوشی قوی نیستند و برای تحمل فشارها و دماهای پایین تر مناسب هستند.
- فلنج ساکت ولد: این نوع فلنج، شبیه به فلنج اسلیپ آن است، اما دارای حفره ای در مرکز خود است که به داخل لوله امتداد می یابد. این حفره باعث می شود تا تنش های ناشی از جوشکاری به طور یکنواخت تر توزیع شده و از ترک خوردن فلنج جلوگیری شود. فلنج های ساکت ولد از نظر استحکام بین فلنج های اسلیپ آن و فلنج های گلودار جوشی قرار دارند و برای کاربردهایی که نیاز به استحکام بیشتر از فلنج های اسلیپ آن و سرعت نصب بیشتر از فلنج های گلودار جوشی دارند، مناسب هستند.
فلنج های رزوه ای
این نوع فلنج با داشتن رزوه هایی در لبه خود، به لوله ها پیچ می شود و برای اتصالات با فشار و دمای پایین مناسب است. فلنج های رزوه ای به دلیل سهولت نصب و عدم نیاز به جوشکاری، در کاربردهای موقت یا فضاهای محدود مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، فلنج های رزوه ای به اندازه فلنج های جوشی قوی نیستند و برای تحمل فشارها و دماهای بالا مناسب نیستند.
فلنج های لبه دار
این نوع فلنج از دو قسمت مجزا تشکیل شده است: یک صفحه لبه دار و یک حلقه که بر روی لبه صفحه قرار می گیرد. این دو قسمت با پیچ و مهره به یکدیگر متصل شده و سپس به لوله جوش داده می شوند. فلنج های لبه دار برای اتصالات با فشار بالا و دمای زیاد مناسب هستند. به دلیل ساختار دو تکه ای، این نوع فلنج ها انعطاف پذیری بیشتری نسبت به فلنج های جوشی دارند و می توانند در برابر لرزش و ارتعاشات بهتر عمل کنند. فلنج های لبه دار معمولاً در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه ها و صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربرد انواع فلنج
فلنج ها به عنوان دروازه های عبور سیالات در دنیای لوله ها، نقشی حیاتی در صنایع مختلف ایفا می کنند. کاربردهای آنها بسیار گسترده و متنوع است و در ادامه به برخی از مهم ترین آنها اشاره می کنیم:
اتصال لوله ها به یکدیگر
کاربرد اصلی انواع فلنج، اتصال لوله ها به یکدیگر برای ایجاد مسیر عبور سیالات است. از آنجا که جوشکاری مستقیم لوله ها در برخی موارد دشوار یا غیرممکن است، فلنج ها با ایجاد یک سطح اتصال صاف و محکم، این مشکل را برطرف می کنند.
اتصال لوله ها به تجهیزات
فلنج ها برای اتصال لوله ها به انواع تجهیزات جانبی مانند شیرها، پمپ ها، مخازن، مبدل های حرارتی و ابزار دقیق نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این امر امکان جداسازی و تعویض آسان این تجهیزات را در صورت نیاز فراهم می‌کند.
ایجاد انعطاف پذیری در سیستم های لوله کشی
فلنج ها به دلیل قابلیت چرخش، امکان ایجاد زاویه در مسیر لوله کشی را فراهم می کنند. این امر در مواردی که تغییر مسیر لوله لازم باشد، بسیار مفید است.
سهولت در بازرسی و تعمیرات
استفاده از فلنج ها، بازرسی و تعمیرات داخلی سیستم های لوله کشی را آسان تر می کند. به دلیل قابلیت جدا شدن فلنج ها، می توان به راحتی به داخل لوله دسترسی پیدا کرد و اقدامات لازم را انجام داد.
آب بندی و جلوگیری از نشتی
فلنج ها به همراه واشرها و گسکت های مناسب، می توانند اتصالات کاملاً آب بندی شده ایجاد کنند و از نشتی سیالات جلوگیری کنند. این امر در مواردی که سیالات خطرناک یا سمی منتقل می شوند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
تحمل فشار و دمای بالا
انواع فلنج در انواع مختلف با جنس ها و رده های فشار و دما تولید می شوند و می توان از آنها برای انتقال طیف وسیعی از سیالات، از جمله آب، بخار، گاز، نفت، مواد شیمیایی و فاضلاب استفاده کرد.
کاربرد در صنایع مختلف
انواع فلنج در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه ها، صنایع غذایی، دارویی، نساجی، معدن، کشاورزی و ساخت و ساز کاربرد دارند. انتخاب نوع فلنج مناسب برای هر کاربرد، به عوامل مختلفی از جمله نوع سیال، فشار و دمای سیال، جنس لوله، ابعاد لوله و شرایط محیطی بستگی دارد. مهندسان با در نظر گرفتن این عوامل، نوع فلنج مناسب را برای هر اتصال در سیستم لوله کشی انتخاب می‌کنند.
سخن پایانی
انواع فلنج به عنوان اجزایی حیاتی در سیستم های لوله کشی، نقشی کلیدی در انتقال سیالات در صنایع مختلف ایفا می کنند. تنوع و گستردگی کاربردهای آنها، گواهی بر اهمیت و ضرورت وجود این قطعات در دنیای مدرن است. از اتصال ساده لوله ها به یکدیگر تا ایجاد اتصالات پیچیده و تحمل فشارها و دماهای بالا، فلنج ها با وظایف متعدد خود، نقش مهمی در حفظ جریان حیات در رگ های تاسیسات صنعتی و عمرانی ایفا می کنند.
انتخاب نوع فلنج مناسب، گامی اساسی در طراحی و اجرای سیستم های لوله کشی است. مهندسان با در نظر گرفتن الزامات فنی و شرایط عملیاتی، نوع فلنج مناسب را برای هر اتصال در سیستم انتخاب می کنند و بدین ترتیب، مسیر عبور سیالات را با اطمینان و کارایی بالا، ایمن و پایدار می سازند.
سوالات متداول
فلنج چیست؟
فلنج قطعه ای است که به انتهای لوله یا تجهیزات متصل می شود و برای اتصال آنها به یکدیگر یا به تجهیزات دیگر استفاده می شود. فلنج ها معمولاً از جنس فولاد، چدن، آلومینیوم یا برنج ساخته می شوند و در اشکال و اندازه های مختلف موجود هستند.
از انواع فلنج برای چه کاری استفاده می شود؟
فلنج ها برای کاربردهای مختلفی از جمله:
- اتصال لوله ها به یکدیگر
- اتصال لوله ها به تجهیزات
- ایجاد انعطاف پذیری در سیستم های لوله کشی
- سهولت در بازرسی و تعمیرات
- آب بندی و جلوگیری از نشتی
- تحمل فشار و دمای بالا
چگونه فلنج مناسب را انتخاب کنیم؟
انتخاب نوع فلنج مناسب برای هر کاربرد به عوامل مختلفی از جمله نوع سیال، فشار و دمای سیال، جنس لوله، ابعاد لوله و شرایط محیطی بستگی دارد. مهندسان با در نظر گرفتن این عوامل، نوع فلنج مناسب را برای هر اتصال در سیستم لوله کشی انتخاب می کنند.