این دریچه ها حکم دروازه بان را دارند و با هدایت، تنظیم و مسدود کردن جریان سیالات، نقشی کلیدی در عملکرد درست سیستم ها ایفا می کنند. دو نمونه از پرکاربردترین شیرهای صنعتی، شیرهای دروازه ای (گیت ولو) و شیرهای کروی (گلوب ولو) هستند. هر کدام از این شیرها با مکانیزم و عملکرد خاص خود، مزایا و معایب منحصر به فردی را ارائه می کنند و در طیف وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق تفاوت گلوب ولو و گیت ولو، مزایا و معایب آنها و کاربردهایشان بپردازیم. با درک عمیق تر از عملکرد و ویژگی های هر شیر، می توانید انتخابی آگاهانه برای نیازهای خاص خود داشته باشید و به جریان سیالات در سیستم هایتان نظم و کنترل ببخشید.
تفاوت گلوب ولو و گیت ولو در کاربرد
در صنعت مهندسی و لوله کشی، شیرآلات (ولوها) نقش بسیار مهمی در کنترل جریان مایعات و گازها دارند. دو نوع رایج از این شیرآلات، گلوب ولو (Globe Valve) و گیت ولو (Gate Valve) هستند.
در ادامه به بررسی تفاوت‌های این دو نوع ولو و کاربردهای هر یک میپردازیم:
کاربردهای گیت ولو
گیت ولوها عمدتاً برای باز و بسته کردن کامل جریان مایعات و گازها در سیستم‌های لوله کشی استفاده می‌شوند که در اینجا به کاربرد های آن میپردازیم:
1_ سیستم های خاموش/ روشن
به دلیل سادگی و قابلیت اطمینان بالا، گیت ولوها انتخابی ایده آل برای قطع و وصل کردن کامل جریان در نقاط مختلف سیستم های لوله کشی هستند. از این شیرها در شیرهای اصلی خطوط آب، شیرهای خروجی مخازن، سیستم های اطفاء حریق و نقاطی که نیاز به قطع و وصل کامل جریان سیال دارند استفاده می شود.
مکانیزم ساده و بدون پیچیدگی گیت ولوها، عملکردی مطمئن و کم دردسر را برای قطع و وصل کردن جریان در سیستم فراهم می کند. علاوه بر این، طراحی این نوع شیرها به گونه ای است که افت فشار بسیار کمی در حالت باز شدن دارند و مقاومت بالایی در برابر فشارهای بالا از خود نشان می دهند.
2_ سیستم های با جریان بالا
یکی از تفاوت گلوب ولو و گیت ولو در سیستم های با جریان بالا است. افت فشار کم گیت ولوها در حالت باز، آنها را به گزینه ای مناسب برای استفاده در سیستم هایی که نیاز به عبور جریان هایی با حجم زیاد دارند تبدیل کرده است. از این شیرها در خطوط لوله اصلی آب، کانال های آبیاری، لوله های انتقال فاضلاب و دیگر سیستم هایی که با جریان های بالا سر و کار دارند استفاده می شود.
طراحی ساده و مسیر مستقیم جریان در این نوع شیرها مقاومت جریان را به حداقل می رساند و به عبور سیال با کمترین افت فشار کمک می کند. علاوه بر این، گیت ولوها در سایزهای بزرگ نیز موجود هستند و می توانند از پس انتقال جریان هایی با حجم بسیار بالا نیز برآیند.
3_ سیستم های با فشار بالا
گیت ولوها به دلیل استحکام بالا و قابلیت تحمل فشارهای زیاد، در صنایعی که با سیالات تحت فشار بالا کار می کنند مانند صنعت نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع فولاد و دیگر صنایع سنگین کاربرد دارند. این نوع شیرها در شیرهای اصلی خطوط انتقال نفت و گاز، شیرهای خروجی مخازن پرفشار، شیرهای کنترل در سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک و دیگر نقاطی که نیاز به کنترل جریان تحت فشار بالا دارند استفاده می شود. بدنه مستحکم و طراحی دقیق گیت ولوها مقاومت بالایی در برابر نیروهای فشار ایجاد می کند و از نشتی و آسیب به سیستم جلوگیری می کند.
کاربردهای گلوب ولو
گلوب ولوها به‌طور خاص برای تنظیم و کنترل دقیق جریان مایعات و گازها در سیستم‌های لوله کشی استفاده می‌شوند که قصد داریم شما را با آن ها آشنا کنیم:
- سیستم های کنترل جریان
قابلیت تنظیم دقیق جریان در گلوب ولوها آنها را به گزینه ای مناسب برای استفاده در سیستم هایی که نیاز به کنترل دقیق حجم و سرعت جریان سیال دارند تبدیل کرده است. از این شیرها در سیستم های کنترل بخار، کنترل جریان آب گرم، تنظیم جریان سیالات غلیظ و خورنده و دیگر سیستم هایی که نیاز به کنترل پویای جریان دارند استفاده می شود. طراحی خاص گلوب ولوها با استفاده از دیسک یا پلاگ مخروطی و مسیر پیچیده جریان، مقاومت متغیری در برابر جریان ایجاد می کند.
- سیستم های با افت فشار کنترل شده
در سیستم هایی که نیاز به تنظیم افت فشار در طول مسیر جریان وجود دارد، از گلوب ولوها استفاده می شود. این نوع شیرها با تنظیم میزان باز بودن مسیر جریان، مقاومت در برابر عبور سیال را کنترل کرده و افت فشار مطلوبی را ایجاد می کنند. از گلوب ولوها در سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک، سیستم های اطفاء حریق، سیستم های آبرسانی و دیگر سیستم هایی که نیاز به کنترل افت فشار برای حصول عملکرد بهینه دارند استفاده می شود. قابلیت تنظیم دقیق افت فشار در گلوب ولوها به اپراتور سیستم اجازه می دهد تا شرایط جریان را به طور دلخواه تنظیم کرده و از اتلاف انرژی و ایجاد مشکلات در سیستم جلوگیری کند.
- سیستم های با سیالات خورنده
یکی دیگر از تفاوت گلوب ولو و گیت ولو سیستم های با سیالات خورنده هستند که کاربردهای این دو با هم متفاوت است. به دلیل تنوع در جنس بدنه و قطعات داخلی، مقاومت بالایی در برابر سیالات خورنده و شیمیایی دارند. از این نوع شیرها در صنایع شیمیایی، صنایع دارویی، تصفیه آب و فاضلاب، استخراج و فرآوری معادن و دیگر صنایعی که با مواد خورنده سر و کار دارند استفاده می شود.
در ساخت گلوب ولوها از مواد مقاومی مانند استنلس استیل، آلیاژهای خاص، لاستیک و پلیمرهای مقاوم استفاده می شود که در برابر اسیدها، بازها، مواد شیمیایی خورنده و دیگر محیط های خشن مقاومت خود را حفظ می کنند. این مقاومت بالا عمر طولانی و عملکرد بی وقفه را برای گلوب ولوها در شرایط خورنده فراهم می کند و از آسیب به سیستم و نشتی مواد شیمیایی جلوگیری می کند.
تفاوت گلوب ولو و گیت ولو در مزایا
تفاوت گلوب ولو و گیت ولو در مزایا به این صورت است که گلوب ولو به دلیل توانایی در تنظیم و کنترل دقیق جریان، برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا دارند مناسب است، در حالی که گیت ولو به دلیل مقاومت کم در برابر جریان و امکان باز و بسته کردن کامل، برای خاموش و روشن کردن جریان بسیار ایده آل است. با ما همراه باشید تا شما را با مزایای گیت ولو و گلوب ولو آشنا کنیم:
مزایای گیت ولو
- افت فشار کم: گیت ولوها به دلیل مسیر جریان مستقیم و بدون مانع خود، افت فشار بسیار کمی ایجاد می‌کنند. این عامل آنها را برای کاربردهایی که به حداقل افت فشار نیاز دارند، مانند سیستم‌های لوله کشی بزرگ، ایده‌آل می‌کند.
- طراحی ساده: گیت ولوها از نظر طراحی نسبتاً ساده هستند و از قطعات متحرک کمی برخوردارند. این امر باعث می‌شود آنها قابل اعتماد، بادوام و نگهداری آسان باشند.
- هزینه کم: به طور کلی، گیت ولوها مقرون به صرفه تر از سایر انواع شیرها، مانند شیرهای گلوب هستند.
جریان کامل: هنگامی که کاملاً باز باشند، گیت ولوها عبور جریان کامل را بدون هیچ گونه انسداد یا افت فشار قابل توجهی فراهم می کنند.
مزایای گلوب ولو
- کنترل دقیق جریان: گلوب ولوها به دلیل طراحی خاص خود، امکان کنترل دقیق جریان سیال را فراهم می کنند. این امر آنها را برای کاربردهایی که به تنظیم دقیق جریان نیاز دارند، مانند سیستم های کنترل فرآیند، ایده آل می کند.
- آب بندی محکم: گلوب ولوها به گونه ای طراحی شده اند که آب بندی محکمی را ایجاد کنند و از نشتی سیال جلوگیری کنند.
- مقاومت در برابر کاویتاسیون: گلوب ولوها در برابر پدیده کاویتاسیون که می تواند به بدنه شیر آسیب برساند، مقاوم تر از گیت ولوها هستند.
سخن پایانی
در نتیجه، تفاوت گلوب ولو و گیت ولو به کاربردها و ویژگی‌های آنها بازمی‌گردد. گلوب ولوها برای تنظیم و کنترل دقیق جریان مناسب هستند و در سیستم‌هایی که نیاز به کنترل تدریجی دارند، استفاده می‌شوند. از سوی دیگر، گیت ولوها برای باز و بسته کردن کامل جریان طراحی شده‌اند و در جاهایی که نیاز به مقاومت کم در برابر جریان و عملیات خاموش و روشن کردن دارند، بسیار موثر هستند. انتخاب بین این دو نوع ولو باید بر اساس نیازهای خاص سیستم و شرایط عملیاتی انجام شود.
سوالات متداول
1_ کدام شیر برای افت فشار کم بهتر است؟
گیت ولوها به دلیل طراحی مستقیم و بدون مانع خود، افت فشار بسیار کمی ایجاد می کنند. این امر آنها را برای زمانی که به حداقل افت فشار نیاز دارند، مانند سیستم های لوله کشی بزرگ، ایده آل می کند. همچنین گلوب ولوها به دلیل طراحی خاص خود، افت فشار بیشتری ایجاد می کنند.
2_ کدام شیر برای کنترل دقیق جریان بهتر است؟
گلوب ولوها به دلیل طراحی خاص، امکان کنترل دقیق جریان سیال را فراهم می کنند. این امر آنها را برای زمانی که به تنظیم دقیق جریان نیاز دارند، مانند سیستم های کنترل فرآیند، ایده آل می کند. گیت ولوها در زمینه‌ی کنترل دقیق جریان سیال به اندازه گلوب ولوها کارایی ندارند.
3_ کدام شیر آب بندی بهتری دارد؟
گلوب ولوها به گونه ای طراحی شده اند که از نشتی سیال جلوگیری کنند. این امر آنها را برای کاربردهایی که به عدم نشتی سیال نیاز دارند، مانند سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک، ایده آل می کند. گیت ولوها نیز می توانند آب بندی خوبی داشته باشند، اما به طور کلی به اندازه گلوب ولوها در این زمینه قابل اعتماد نیستند.