شیرهای صنعتی به عنوان ابزارهای حیاتی در سیستم های لوله کشی و انتقال سیالات در صنایع مختلف نظیر نفت، گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب و بسیاری دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. این شیرها نقش کلیدی در کنترل و مدیریت جریان سیالات دارند و می توانند در صورت نیاز جریان را قطع، وصل یا تنظیم کنند. در بین این تجهیزات صنعتی، گلوب ولو پنوماتیک و گیت ولو پنوماتیک دو نوع از شیرهای پرکاربرد محسوب می شوند که هر کدام با ویژگی ها و کاربردهای خاص خود طراحی شده اند. در ادامه به تفاوت گلوب ولو پنوماتیک با گیت ولو پنوماتیک پرداخته می شود.
گلوب ولو پنوماتیک به عنوان یکی از انواع شیرهای کنترلی یا گلوب ولو، به واسطه ساختار خاص خود که از دیسک متحرکی برای کنترل جریان استفاده می کند، بیشتر در فرآیندهایی که نیاز به تنظیم دقیق جریان، فشار یا دما دارند مورد استفاده قرار می گیرد. این شیرها به دلیل تغییر جهت جریان سیال درون ولو، باعث افت فشار بیشتری نسبت به سایر شیرها می شوند، اما قابلیت تنظیم جریان بالایی دارند و در صنایع کنترل فرآیند به‌ویژه محبوب هستند.
در مقابل، گیت ولو پنوماتیک با ساختاری ساده تر و مکانیزمی که از یک گیت برای باز و بسته کردن مسیر سیال استفاده می کند، بیشتر برای کاربردهایی طراحی شده است که نیاز به قطع یا وصل کامل جریان دارند. جریان سیال در این نوع گیت ولو تقریباً به صورت مستقیم و بدون تغییر مسیر عبور می کند، که باعث می شود افت فشار کمتری نسبت به گلوب ولو داشته باشد. با این حال، گیت ولوها برای تنظیم جریان مناسب نیستند و بیشتر در مواقعی استفاده می شوند که نیاز به باز یا بسته شدن کامل جریان وجود دارد. در ادامه این مقاله از آهن گستران قصد داریم تا تفاوت گلوب ولو پنوماتیک با گیت ولو پنوماتیک را شرح دهیم.
تفاوت گلوب ولو پنوماتیک با گیت ولو پنوماتیک
گلوب ولو پنوماتیک و گیت ولو پنوماتیک هر دو از شیرهای صنعتی هستند که برای کنترل جریان سیالات مورد استفاده قرار می گیرند، اما تفاوت های ساختاری و کاربردی عمده ای دارند. در ادامه تفاوت های اصلی بین این دو نوع ولو آورده شده است:
تفاوت در ساختار داخلی
یکی از تفاوت گلوب ولو پنوماتیک و گیت ولو پنوماتیک در ساختار داخلی و نحوه عملکرد آن ها نهفته است. گلوب ولو پنوماتیک از دیسک یا پلاگ متحرکی استفاده می کند که به صورت عمودی حرکت کرده و جریان سیال را از طریق مسیری که شامل تغییرات جهت است، کنترل می کند. این طراحی باعث می شود جریان سیال هنگام عبور از ولو به واسطه این تغییر مسیر دچار افت فشار شود. اما همین ساختار امکان کنترل دقیق جریان را فراهم می کند و اجازه می دهد که جریان به صورت تدریجی تنظیم شود. از سوی دیگر، گیت ولو پنوماتیک به یک گیت یا دریچه ای مجهز است که به صورت عمودی در مسیر جریان بالا و پایین می رود و مسیری تقریباً مستقیم برای عبور سیال فراهم می کند. در این نوع ولو، سیال به طور مستقیم و بدون تغییر جهت عمده عبور می کند، که باعث می شود افت فشار کمتری در جریان ایجاد شود.
تفاوت در کاربرد
کاربرد هر یک از این ولوها به واسطه ساختار و عملکرد متفاوت شان مشخص می شود. گلوب ولو پنوماتیک به دلیل توانایی تنظیم جریان، بیشتر در فرآیندهایی به کار می رود که نیاز به کنترل دقیق سیالات دارند. در سیستم های کنترل فشار و دما یا مواردی که نیاز به تنظیم جریان به صورت مداوم و تدریجی است، گلوب ولو بهترین انتخاب است. این نوع ولو می تواند با دقت بالایی میزان جریان عبوری را تنظیم کرده و به صنایع این امکان را می‌د هد که فرآیندهای خود را بهینه سازی کنند. از سوی دیگر، گیت ولو پنوماتیک برای کاربردهایی طراحی شده که نیاز به قطع و وصل کامل جریان دارند.
تفاوت در افت فشار
افت فشار یکی از جنبه های کلیدی در انتخاب بین گلوب ولو و گیت ولو پنوماتیک است. گلوب ولو پنوماتیک به دلیل طراحی و ساختار خاص خود، جایی که جریان سیال باید تغییر جهت داده و از مسیری پیچیده عبور کند، افت فشار بیشتری نسبت به گیت ولو ایجاد می کند. این افت فشار می تواند در برخی از کاربردها که نیاز به حفظ فشار ثابت دارند، چالشی ایجاد کند، اما در مواردی که تنظیم دقیق جریان اهمیت دارد، این ویژگی قابل قبول است. در مقابل، گیت ولو پنوماتیک به دلیل جریان مستقیم سیال و عدم وجود تغییر جهت های پیچیده، افت فشار بسیار کمی ایجاد می کند. این ویژگی گیت ولو را به گزینه ای مناسب برای کاربردهایی که افت فشار پایین اهمیت دارد، مانند خطوط انتقال با حجم بالا، تبدیل کرده است. جریان سیال در گیت ولو با کمترین مقاومت عبور می کند و این امر باعث می شود فشار در سیستم پایدارتر باقی بماند.
تفاوت در مکانیزم عملکرد
مکانیزم عملکرد ولوها نیز یکی دیگر از تفاوت های عمده بین این دو نوع شیر صنعتی است. گلوب ولو پنوماتیک با استفاده از یک محرک پنوماتیکی که دیسک را بالا و پایین می برد، جریان را کنترل می کند. این مکانیزم باعث می شود ولو بتواند به صورت تدریجی و با دقت بالایی جریان را تنظیم کند. این عملکرد به ویژه در کاربردهای کنترلی که نیاز به دقت بالا دارند، مانند صنایع پتروشیمی یا سیستم های تصفیه آب، بسیار مهم است. از سوی دیگر، گیت ولو پنوماتیک از یک مکانیزم ساده تر برای باز و بسته کردن گیت استفاده می کند. گیت در این ولو به صورت عمودی حرکت کرده و جریان را به طور کامل باز یا بسته می کند.
تفاوت در دوام و نگهداری
دوام و نیاز به نگهداری نیز یکی دیگر از جنبه های مهم در انتخاب بین گلوب ولو و گیت ولو پنوماتیک است. گلوب ولو پنوماتیک به دلیل طراحی پیچیده تر و تماس مداوم دیسک با سیال ممکن است نیاز به نگهداری و تعمیرات بیشتری داشته باشد. سایش و خوردگی در گلوب ولوها به دلیل تغییرات فشار و تماس مداوم قطعات متحرک با سیال بیشتر است و این مسئله می تواند هزینه های نگهداری را افزایش دهد. در مقابل، گیت ولو پنوماتیک به دلیل طراحی ساده تر و عبور مستقیم سیال، معمولاً نیاز به نگهداری کمتری دارد. سایش و خوردگی در این نوع ولوها کمتر است و با توجه به مکانیزم ساده ای که دارند، طول عمر بالاتری در مقایسه با گلوب ولو دارند. این ویژگی گیت ولو را به انتخابی مقرون به صرفه تر برای کاربردهای طولانی مدت تبدیل می کند، به ویژه در صنایعی که دسترسی به ولوها دشوار است یا توقف عملیات برای تعمیرات پرهزینه است.
سخن پایانی
انتخاب بین گلوب ولو پنوماتیک و گیت ولو پنوماتیک به نیازها و شرایط خاص هر کاربرد بستگی دارد. گلوب ولو با قابلیت تنظیم دقیق جریان و کنترل بهتر، در صنایع حساس به تغییرات جریان و فشار مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً در مواقعی که تنظیمات دقیق و مکرر مورد نیاز است، عملکرد بهتری دارد. از سوی دیگر، گیت ولو با طراحی ساده و افت فشار کمتر، برای کاربردهایی که نیاز به باز و بسته شدن سریع و کامل جریان دارند، گزینه ای بهینه به شمار می آید.
سوالات متداول
گلوب ولو پنوماتیک برای چه کاربردهایی مناسب است؟
گلوب ولو پنوماتیک به دلیل توانایی در تنظیم دقیق جریان و کنترل فشار، بیشتر در فرآیندهایی مانند کنترل دما، فشار، و جریان سیالات در صنایع پتروشیمی، نیروگاه ها و سیستم های HVAC مورد استفاده قرار می گیرد.
گیت ولو پنوماتیک بیشتر در چه صنایعی استفاده می شود؟
گیت ولو پنوماتیک به دلیل طراحی ساده و افت فشار کم، بیشتر برای قطع و وصل جریان در خطوط اصلی انتقال سیالات نظیر نفت، گاز، و آب استفاده می شود.
چرا گلوب ولو نسبت به گیت ولو افت فشار بیشتری ایجاد می کند؟
گلوب ولو به دلیل ساختار داخلی خود که شامل تغییر مسیر جریان سیال است، افت فشار بیشتری نسبت به گیت ولو ایجاد می کند.